23 آوریل 2024- مطالعه جدیدی که در مجله Nutrients منتشر شده است، نقش الگوهای تغذیه ای و مکمل های دارویی را در مدیریت دیابت بارداری (GDM) بررسی کرد.

درباره  GDM

دیابت بارداریبین 1 تا 30 درصد زنان باردار را تحت تاثیر قرار می دهد و شیوع آن در مناطق مختلف بسیار متفاوت است. به طور معمول،GDM  با آزمایش غیرطبیعی تحمل گلوکز خوراکی (OGTT) بین هفته ی 24 تا 28 بارداری تشخیص داده می شود.GDM  با سطوح گلوکز ناشتا، یک ساعته و دو ساعته به ترتیب بیش از 92 میلی گرم در دسی لیتر، 180 میلی گرم در دسی لیتر و 153 میلی گرم در دسی لیتر همراه است.

دیابت بارداریاغلب به دلیل اختلال در عملکرد سلول های بتا در پانکراس ایجاد می شود. سلول های بتا در پاسخ به نیازهای بارداری قادر به ترشح انسولین اضافی نیستند که در نتیجه ی همین موضوع سطح قند خون افزایش می یابد.

مقاومت به انسولین(IR) در دوران بارداری رایج است، زیرا برای منبع انرژی جنین در حال رشد، نیاز به تامین مداوم گلوکز است. در اواخر بارداری،IR  تقریباً به اندازه ی سطوح مشاهده شده در افراد مبتلا به دیابت نوع 2 (T2DM) بالا می رود. با این وجود، پس از زایمان، حساسیت مادر به انسولین ممکن است یا به حالت عادی برگردد یا در نهایت با ابتلا به دیابت نوع 2 دچار اختلال شود.

پیامدهایGDM بر مادر و جنین تأثیر می گذارد و می تواند شامل ماکروزومی، مرده زایی و اختلالات متابولیک برای نوزاد باشد. برای مادر، خطر طولانی مدت دیابت و بیماری قلبی عروقی (CVD) افزایش می یابد. علاوه بر این،GDM  به ترتیب در بیش از 87٪ و 16٪ موارد هایپرگلایسمی جنین و نوزادان متولد شده از مادران مبتلا به دیابت بارداری نقش دارد.

تغذیه درمانی پزشکی چیست؟

تغذیه درمانی پزشکی (MNT) به نظارت تغذیه ای برای تنظیم وضعیت متابولیک بدن اشاره دارد. MNT، که اغلب شامل غذا و مواد مغذی است، در مدیریت بیماری‌های مزمن مختلف مؤثر است. این درمان همچنین نسبتاً ارزان است و به درمان دارویی به عنوان درمان انتخابی در GDM ترجیح داده می شود.

تغذیه درمانی پزشکی در GDM سطح قند خون را در محدوده ی طبیعی و سالم نگه می دارد، حساسیت به انسولین را بهبود می بخشد و خطر پیامدهای نامطلوب بارداری را کاهش می دهد. علاوه بر این،MNT  از جنین در برابر استرس اکسیداتیو محافظت می کند، از ماکروزومی جلوگیری می کند و خطر فشار خون بالا را در مادر پس از زایمان کاهش می دهد.

دریافت انرژی

فقدان دستورالعمل های بین المللی برای دریافت انرژی در GDM منجر به اعمال توصیه های کلی برای این بیماران شده است. اینها شامل دریافت کل 1800 کیلوکالری در روز است که می تواند در سه ماهه دوم و سوم در صورت نیاز برای حفظ افزایش وزن طبیعی و پارامترهای متابولیک افزایش یابد.

طبق دستورالعمل فدراسیون بین المللی زنان و زایمان (FIGO)، کل کالری دریافتی باید 30-35 کیلو کالری در کیلوگرم وزن بدن مادر در روز باشد. محدودیت شدید کالری به کمتر از 1500 کیلو کالری در روز توصیه نمی شود، زیرا ممکن است باعث ایجاد کتوز و همچنین اختلال در رشد و تکامل جنین شود.

دریافت کربوهیدرات

دریافت کربوهیدرات باید 35 تا 55 درصد از کل انرژی دریافتی را، بسته به شرایط جغرافیایی، تشکیل دهد. به عنوان مثال، بیماران چینی نسبت بیشتری از کربوهیدرات در رژیم غذایی توصیه شده خود دارند.

شاخص گلایسمی (GI) کلید تعیین سطح قند خون بعد از غذا است. رژیم های غذایی باGI پایین با کنترل بهتر گلوکز خون، افزایش وزن کنترل شده در دوران بارداری و بهبود حساسیت به انسولین مرتبط هستند. ایمنی رژیم غذایی با GI پایین نیز گزارش شده است. با این حال، تحقیقات بیشتری برای تایید اثربخشی آن به عنوان مداخله برای GDM مورد نیاز است.

دریافت پروتئین

پروتئین هموستاز انرژی را تنظیم می کند، باعث سیری می شود و برای رشد و نمو ضروری است. یک رژیم غذایی با پروتئین بالا ممکن است حساسیت به انسولین را مختل کند و خطر ابتلا به دیابت را افزایش دهد. پروتئین گیاهی در کاهش خطر GDM بر پروتئین حیوانی ارجحیت دارد.

دریافت چربی

اسیدهای چرب در تنظیم متابولیسم گلوکز ضروری هستند. چربی اضافی در جریان خون ممکن است با سرکوب جذب گلوکز خون به بافت‌های محیطی در پاسخ به انسولین، مقاومت به انسولین را القا کند.

در شرایط عادی، چربی ها باید 30 تا 40 درصد انرژی کل دریافتی را تشکیل دهند. از آنجایی که مصرف کربوهیدرات در GDM محدود است، مصرف چربی اغلب افزایش می یابد و همین امر ممکن است این گروه از بیماران را مستعد چاقی کند، همانطور که در مطالعات قبلی سطوح بالاتر تری گلیسیرید در زنان مبتلا به GDM گزارش شده است. با این وجود، چربی‌های گیاهی در صورت جایگزین شدن با کربوهیدرات‌ها ممکن است خطر ابتلا به GDM را کاهش دهند.

حساسیت به انسولین را می توان باn-3 اسیدهای چرب غیراشباع با زنجیره بلند (LCPUFAs) مانند دوکوزاهگزانوئیک اسید (DHA) و ایکوزاپنتانوئیک اسید(EPA) که هر دو در کریل[1] میکروسکوپی اقیانوسی یافت می شوند، بهبود بخشید. این چربی ها همچنین ممکن است تغییرات مرتبط با GDM در رشد عصبی جنین را کاهش دهند.

ویتامین ها و مواد معدنی

فولات و ویتامینB12 ، کوآنزیم های ضروری برای واکنش های متابولیک متعدد هستند. کمبود آنها با برخی از انواع کم خونی، آسیب DNA و رشد غیرطبیعی عصبی، همراه است.

در طول بارداری، فولات و B12 باید به طور همزمان مصرف شوند تا از اثرات نامطلوب تجمع فولات جلوگیری شود. فولات در سطوح بالا بدون مقدار کافی از B12 ممکن است خطرGDM را افزایش دهد. با این حال، مکانیسم اساسی آن هنوز مشخص نشده است.

زنان معمولاً در تمام مراحل زندگی با کمبود ویتامین D مواجه هستند. با این وجود، برای بارداری موفق و رشد استخوان و مغز جنین، ویتامین Dبسیار مهم است. همچنین نشان داده شده است که مکمل ویتامین D خطر ابتلا به GDM را کاهش می دهد، که ممکن است به دلیل نقش آن در هموستازی گلوکز و ترشح انسولین باشد.

ید در تولید هورمون تیروئید نقش اساسی دارد، بنابراین نقش اساسی خود را در بارداری سالم نشان می دهد. سطوح ید اضافی و یا ناکافی ممکن است عملکرد تیروئید را مختل کرده و خطر ابتلا به دیابت را افزایش دهد.

نتیجه گیری

هر برنامه ی غذایی زمانی می تواند در درمان GDM موفق باشد که با ورزش و فعالیت بدنی همراه باشد. علی‌رغم گزارش‌های قبلی در مورد اینکه چگونه می‌توان GDM را از طریق رژیم‌های مختلف مدیریت کرد، دستورالعمل‌های منتشر شده درباره محصولات غذایی خاصی که می‌توانند برای مدیریت این عارضه بارداری استفاده شوند، وجود ندارد.

بنابراین، مطالعات آینده برای توسعه پروتکل‌های فردی برای مدیریت GDM و بررسی کاربرد بالقوه غذاهای جدید مانند کریل ها که ممکن است از این هدف پشتیبانی کنند، مورد نیاز است.

منبع:

https://www.news-medical.net/news/20240423/Study-highlights-nutrition-therapys-potential-to-manage-gestational-diabetes-effectively.aspx